Invloed van zonneactiviteit en (RTK-)GNSS
Wat is verhoogde zonneactiviteit?
De zon, die deze verstoring veroorzaakt, maakt een cyclus door die gemiddeld 11 jaar duurt. Tijdens deze periode neemt de magnetische activiteit van de zon geleidelijk toe tot een piek en neemt dan weer af. Tijdens een periode van verhoogde activiteit, waar de zon op dit moment naartoe beweegt, kunnen alle signalen die door de ruimte reizen door deze activiteit worden beïnvloed. De signalen die door de ruimte reizen worden dan verstoord door de magnetische kracht die veroorzaakt wordt door explosies op de zon. De verstoringen van deze signalen, zoals het GPS-signaal dat je telefoon, iPad, UNI-GRx of een andere GPS-ontvanger bereikt, kunnen hierdoor worden beïnvloed.
De zonneactiviteit neemt momenteel toe en zal rond 2024 haar hoogtepunt bereiken. Dan zullen naar verwachting de meeste explosies op de zon plaatsvinden en daarmee gepaard gaan meer ruimtestormen, die dus de verstoring zullen veroorzaken. Overigens was de eerdere verwachting dat de piek in 2025 zou plaatsvinden, deze verwachtingen zijn onlangs bijgesteld en het lijkt erop dat de piek dichterbij komt. Voor meer informatie over deze cyclus en het fenomeen verwijs ik je graag naar deze site van de Amerikaanse overheid en dit artikel. En naast GPS kunnen ook andere systemen door dit fenomeen worden beïnvloed, zoals het geval was tijdens een stroomstoring in Canada.
Wat zijn de gevolgen voor GPS-gebruikers?
Door de verstoring van de GNSS (GPS)-signalen tijdens een "zonnestorm" worden alle apparaten die deze signalen gebruiken minder nauwkeurig. In het geval van je telefoon of navigatiesysteem (ontvangers met enkele frequentie) betekent dit een vermindering in nauwkeurigheid van enkele meters tot tientallen meters of meer. In het geval van centimeter-nauwkeurige apparatuur zoals de UNI-GRX of andere dual-frequency RTK GNSS ontvangers, is het resultaat dat de ontvanger niet altijd goed kan "locken" op de satellieten, waardoor de meestal bekende centimeter-nauwkeurige FIX niet beter wordt dan een "FLOAT" waarde met 10 tot 30 cm afwijking.
Wanneer zal ik deze gevolgen ervaren en hoe lang zal dit duren?
Helaas is dit erg moeilijk te voorspellen. Zoals het model van de Amerikaanse overheid laat zien, verwachtten we de volgende effecten later. Zo was de werkelijke zonneactiviteit in december ongeveer 1,5 keer hoger dan de voorspelde waarde. Voor januari is dit getal nog niet bekend, maar op basis van de dagelijkse waarden op de site van de Zwitserse overheid lijkt het erop dat januari opnieuw hoger is dan voorspeld. Gelukkig kun je op deze site ook zien dat de verhoogde zonneactiviteit niet elke dag of de hele dag plaatsvindt.
Deze verhoogde zonneactiviteit heeft het meeste effect op ons noordelijk halfrond in de wintermaanden en vooral op het midden van de dag. Dus als de verhoogde zonneactiviteit invloed heeft op het verkrijgen van een FIX, dan zal dat voornamelijk rond deze tijden zijn.
Wat kunnen we eraan doen?
Aan deze verhoogde zonneactiviteit zelf kunnen we helaas niets doen. Wel kunnen we je zo goed mogelijk informeren, bijvoorbeeld via dit artikel, maar ook door optimalisaties, zodat de impact voor jou zo minimaal mogelijk is.
Zo doen bijna alle RTK-netwerkleveranciers, inclusief het team achter UNI-RTK Premium, er alles aan om deze zonneactiviteit zo nauwkeurig mogelijk in kaart te brengen en te modelleren. Op deze manier proberen ze ervoor te zorgen dat de correctiegegevens zo min mogelijk beïnvloed worden door deze zonneactiviteit, of zelfs corrigeren voor de zonneactiviteit. Dit is een continu proces, maar helaas loopt dit proces altijd achter op de feiten, omdat ze de zonneactiviteit moeten volgen en niet kunnen voorspellen.
Wat kun je doen om gemakkelijk te blijven meten?
Ik kan me voorstellen dat het je alleen maar frustratie oplevert, je wilt immers gewoon meten met GPS. Gelukkig is dit ook mogelijk en hebben veel van onze gebruikers de afgelopen dagen goed kunnen meten met behulp van de volgende tips;
- De verhoogde zonneactiviteit vindt voornamelijk plaats tussen 11 uur 's ochtends en 3 uur 's middags, probeer je werk voor of na deze tijd te plannen.
- Je kunt de huidige zonneactiviteit volgen, onder andere via websites zoals deze en deze.
- Start indien mogelijk de GNSS ontvanger op in omstandigheden met weinig gebouwen of bomen.
- Nadat je een FIX hebt verkregen, moet je je ontvanger minstens een minuut of langer de tijd geven om te voorkomen dat hij de FIX verliest na een beweging. Dit geeft de ontvanger de tijd om goed te "vergrendelen".
Als je het interessant vindt, kun je meer informatie over het fenomeen vinden op de volgende websites;
https://www.swpc.noaa.gov/products/solar-cycle-progression
https://www.swpc.noaa.gov/impacts/space-weather-and-gps-systems
https://www.swpc.noaa.gov/phenomena/ionospheric-scintillation